қиссаи сеюм
Дорухати духтур.... шиносномаи хориҷӣ
Маркери сиёҳ
Дар як утоқи начандон калон, вале равшан, дар девор як маркери сиёҳ овезон буд. Барои он ки маркер гум нашавад, онро бо як бандак баста мондаанд. Ин ҳолат ба монанди қаламест, ки дар зарф баста шудааст ва ё мисли гӯгирди механикиест, ки фурӯшандагони сигор онро ба қуттии сигор маҳкам карда мондаанд. Дар поён як курсӣ истодааст. Болои он як марди тақрибан 30 сола нишастааст. Ба вай пойпӯш ва сарпӯши тиббӣ мепӯшонанд.
- Ба ман нигаред, рост ба ман нигоҳ кунед! - мегӯяд ба вай ҳамшираи тиббӣ.
Мард чашмашро накушода, ба тарафи овоз рӯяшро мегардонад. Вай чашмашро сахттар мепӯшид, гӯё аз равшанӣ ба дард даромада бошад.
Вақте ҳамааш тайёр шуд, ҳамшираи тибб ба маркери девор даст дароз карда, поёнтари абрӯвони чапи бемор хати кӯтоҳи сиёҳ мекашад. Ин «хати охирин» аст. Баъди ин мардро ба амалиётхона мебаранд. Маркери овезон ҳанӯз гоҳ ба як тараф, гоҳе ба тарафи дигар меҷунбид...
- Бемор аз Тоҷикистон омадааст. Чашмаш наздикро намебинад. Дараҷаи бемориаш баланд ва мо линзаи чашми ӯро ба сунъӣ иваз менамоем. Айни замон бемор айнаки – 18 диапарат мегирад, Баъди ҷарроҳӣ айнаки минус якуним бояд гирад, мегӯяд сардухтури яке аз беморхонаҳои шаҳри Тошканд Умар Убайдуллоевич Тошмухаммедов.
Пештар беморон аз Тоҷикистон барои табобати чашм ва ҷарроҳӣ ба Ҳиндустон ё ба беморхонаҳои шаҳрҳои Санкт Петербург, Екатеринбурги Россия мерафтанд. Акнун баъди боз шудани сарҳад байни Тоҷикистон ва Ӯзбекистон, бештар барои ҷарроҳӣ ба беморхонаи мо аз вилояти Суғд меоянд.
Дар як утоқи начандон калон, вале равшан, дар девор як маркери сиёҳ овезон буд. Барои он ки маркер гум нашавад, онро бо як бандак баста мондаанд. Ин ҳолат ба монанди қаламест, ки дар зарф баста шудааст ва ё мисли гӯгирди механикиест, ки фурӯшандагони сигор онро ба қуттии сигор маҳкам карда мондаанд. Дар поён як курсӣ истодааст. Болои он як марди тақрибан 30 сола нишастааст. Ба вай пойпӯш ва сарпӯши тиббӣ мепӯшонанд.
- Ба ман нигаред, рост ба ман нигоҳ кунед! - мегӯяд ба вай ҳамшираи тиббӣ.
Мард чашмашро накушода, ба тарафи овоз рӯяшро мегардонад. Вай чашмашро сахттар мепӯшид, гӯё аз равшанӣ ба дард даромада бошад.
Вақте ҳамааш тайёр шуд, ҳамшираи тибб ба маркери девор даст дароз карда, поёнтари абрӯвони чапи бемор хати кӯтоҳи сиёҳ мекашад. Ин «хати охирин» аст. Баъди ин мардро ба амалиётхона мебаранд. Маркери овезон ҳанӯз гоҳ ба як тараф, гоҳе ба тарафи дигар меҷунбид...
- Бемор аз Тоҷикистон омадааст. Чашмаш наздикро намебинад. Дараҷаи бемориаш баланд ва мо линзаи чашми ӯро ба сунъӣ иваз менамоем. Айни замон бемор айнаки – 18 диапарат мегирад, Баъди ҷарроҳӣ айнаки минус якуним бояд гирад, мегӯяд сардухтури яке аз беморхонаҳои шаҳри Тошканд Умар Убайдуллоевич Тошмухаммедов.
Пештар беморон аз Тоҷикистон барои табобати чашм ва ҷарроҳӣ ба Ҳиндустон ё ба беморхонаҳои шаҳрҳои Санкт Петербург, Екатеринбурги Россия мерафтанд. Акнун баъди боз шудани сарҳад байни Тоҷикистон ва Ӯзбекистон, бештар барои ҷарроҳӣ ба беморхонаи мо аз вилояти Суғд меоянд.
"Духтурони Ӯзбекистон омодаанд, ки ба ҳамкасбони тоҷикистонии худ кӯмак намоянд. Барои табодули таҷриба ба Тоҷикистон меравем. Мастер-класс мегузаронем ва ҳатто барои гузаронидани амалиёти ҷарроҳии мушкил низ омодаем, ки кӯмак кунем."
Умар Тошмуҳамедов
табиб-офталмолог
Холатҳое мешаванд, ки беморони вазнин бо касалии диабети қанд муроҷиат мекунанд. Солҳои пеш дар Ӯзбекистон табобат гирифтан душвор буд. Зеро як катор ҳуҷҷатгузориҳоро талаб мекард. То фурсати омодашавӣ беморӣ хурӯҷ мегирифт. Акнун бошад, бисёр осон шуд.
Аз кишвари ҳамсоя бо ташхиси катаракта беморон барои гузаронидани амалиёти ҷарроҳии барқароркунандаи оптикӣ меоянд. Барои ислоҳкунии наздикбинӣ ва дигар намудҳои бемории чашм, ки баъзе намуди он охирин бахши офталмология буда, беморон бештар ба ин ҷо меоянд, зеро айни ҳол дар Тоҷикистон муолиҷааш на чандон пурра бо роҳ монда шудааст. Баъзе беморон бо ҷароҳати вазнини чашм, ё худ диабети қанд ба мо муроҷиат менамоянд.
Пештар шаҳрвандоне, ки дар Ӯзбекистон муолиҷа гирифтан мехостанд, бо сабаби таҳияи дуру дарози раводид, омаданашон тӯл мекашид. Бинобар ин то ба беморхона расидан бемориашон хӯруҷ мекард. Акнун онҳо давоми ҳамагӣ чанд соат ба муассисаҳои тиббии лозима ҳозир мешаванд.
Қувваи биноиро дар Тошканд баргардониданд.
11 марти соли 2014 омӯзгор аз шаҳри Хуҷанд Субҳӣ Бегматова саҳарии барвақт пеш аз ба кор рафтан дар оина афташро хира дид. Чашми чапаш чизеро дида натавонист. Ӯ ба ташвиш омад ва ба духтур муроҷиат намуд. Баъди ташхис духтурон гуфтанд, ки ба ҷарроҳӣ ниёз дорад ва ҷарроҳиро дар Тоҷикистон не, балки дар беморхонаи кишвари хориҷа бояд гирад. Дар шаҳри Тошканд чунин ҷарроҳӣ гузаронида мешавад, аммо онҷо рафтан душвор аст.
-Маоши омӯзгорон кам аст. Зиндагӣ карда мешавад, аммо пасандоз нест. Маблағ барои муолиҷа бошад, ҳоҷати гап ҳам нест.
Ду моҳ гаштам ва дидам, ки чашми ростам ҳам каме хира шуд. Лампаи болои сарамро ранги бунафш дидам. Дарҳол ба духтури оилавӣ занг задам ва ҳолатамро гуфтам. Доруро таъин карду гуфт, ки пагоҳ ба қабулаш ҳозир шавам. Субҳи барвақт назди духтур рафтам. Аввалин саволи духтур чунин буд:
- Шумо шиносномаи хориҷӣ доред?
Табобат дар Тошканд қулай буда, барои буҷаи оила низ сабук мешавад. Гузашта аз ин аксарият дар Тошканд хешовандони худро доранд, ки дар он ҷо зиндагӣ мекунанд. Субҳӣ Бегматова низ дар ин ҷо шогирдони худро дорад. Ин мазмуни онро дорад, ки хароҷоташ дар масъалаи истиқомат камтар мешавад. Зеро роҳкирои дохилишаҳрӣ ва ҷои хобаш муайян аст.
Аз кишвари ҳамсоя бо ташхиси катаракта беморон барои гузаронидани амалиёти ҷарроҳии барқароркунандаи оптикӣ меоянд. Барои ислоҳкунии наздикбинӣ ва дигар намудҳои бемории чашм, ки баъзе намуди он охирин бахши офталмология буда, беморон бештар ба ин ҷо меоянд, зеро айни ҳол дар Тоҷикистон муолиҷааш на чандон пурра бо роҳ монда шудааст. Баъзе беморон бо ҷароҳати вазнини чашм, ё худ диабети қанд ба мо муроҷиат менамоянд.
Пештар шаҳрвандоне, ки дар Ӯзбекистон муолиҷа гирифтан мехостанд, бо сабаби таҳияи дуру дарози раводид, омаданашон тӯл мекашид. Бинобар ин то ба беморхона расидан бемориашон хӯруҷ мекард. Акнун онҳо давоми ҳамагӣ чанд соат ба муассисаҳои тиббии лозима ҳозир мешаванд.
Қувваи биноиро дар Тошканд баргардониданд.
11 марти соли 2014 омӯзгор аз шаҳри Хуҷанд Субҳӣ Бегматова саҳарии барвақт пеш аз ба кор рафтан дар оина афташро хира дид. Чашми чапаш чизеро дида натавонист. Ӯ ба ташвиш омад ва ба духтур муроҷиат намуд. Баъди ташхис духтурон гуфтанд, ки ба ҷарроҳӣ ниёз дорад ва ҷарроҳиро дар Тоҷикистон не, балки дар беморхонаи кишвари хориҷа бояд гирад. Дар шаҳри Тошканд чунин ҷарроҳӣ гузаронида мешавад, аммо онҷо рафтан душвор аст.
-Маоши омӯзгорон кам аст. Зиндагӣ карда мешавад, аммо пасандоз нест. Маблағ барои муолиҷа бошад, ҳоҷати гап ҳам нест.
Ду моҳ гаштам ва дидам, ки чашми ростам ҳам каме хира шуд. Лампаи болои сарамро ранги бунафш дидам. Дарҳол ба духтури оилавӣ занг задам ва ҳолатамро гуфтам. Доруро таъин карду гуфт, ки пагоҳ ба қабулаш ҳозир шавам. Субҳи барвақт назди духтур рафтам. Аввалин саволи духтур чунин буд:
- Шумо шиносномаи хориҷӣ доред?
Табобат дар Тошканд қулай буда, барои буҷаи оила низ сабук мешавад. Гузашта аз ин аксарият дар Тошканд хешовандони худро доранд, ки дар он ҷо зиндагӣ мекунанд. Субҳӣ Бегматова низ дар ин ҷо шогирдони худро дорад. Ин мазмуни онро дорад, ки хароҷоташ дар масъалаи истиқомат камтар мешавад. Зеро роҳкирои дохилишаҳрӣ ва ҷои хобаш муайян аст.
«Ҷаҳонро бо тамоми зебогиҳояш дидан мехоҳам...»
Субҳӣ Бегматова
Бемор аз Тоҷикистон
Ба саволи «Сарҳадро тезтар гузаштед?» Субҳӣ гуфт: ҳамааш нағз ва тез гузашт. Ӯро хуш қабул намуданд. Сарҳадбонон фаҳмиданд, ки чашмони Субҳӣ хира мебинад, ба вай кӯмак намуда, ӯро бе навбат аз сарҳад гузарониданд.
Аз рӯи маълумотҳои оморӣ, дар институти ҷарроҳии асаби назди Академияи тиббии Тошканд, дар як сол зиёда аз
300 амалиёти ҷарроҳии асаб гузаронида шудааст. Ҳудуди 50 нафари муроҷиаткунандагон аз давлатҳои дигар мебошанд. Соли 2018 ба мо барои табобат тахминан
35 нафар шаҳрвандони Тоҷикистон муроҷиат намуданд.
Аз рӯи маълумотҳои оморӣ, дар институти ҷарроҳии асаби назди Академияи тиббии Тошканд, дар як сол зиёда аз
300 амалиёти ҷарроҳии асаб гузаронида шудааст. Ҳудуди 50 нафари муроҷиаткунандагон аз давлатҳои дигар мебошанд. Соли 2018 ба мо барои табобат тахминан
35 нафар шаҳрвандони Тоҷикистон муроҷиат намуданд.
Агар соли 2016 дар беморхона 160 беморони хориҷӣ табобат гирифта бошанд, соли 2018 ин рақам ба 350 нафар расид. Аз хонаву ватан дур бошанд ҳам, дар ин ҷо бе ягон мушкилӣ тариқи интернет бо пайвандонашон сӯҳбат мекунанд.
Шумораи беморон аз Тоҷикистон пас аз кушодашавии сарҳад чанд маротиба афзудааст. Аз рӯи гуфти духтурони тошкандӣ, асосан беморон аз Тоҷикистон бо бемориҳои мағзи сар, сутунмӯҳра, артрит ва иллати биноиву ношунавоӣ муроҷиат мекунанд.
Шумораи беморон аз Тоҷикистон пас аз кушодашавии сарҳад чанд маротиба афзудааст. Аз рӯи гуфти духтурони тошкандӣ, асосан беморон аз Тоҷикистон бо бемориҳои мағзи сар, сутунмӯҳра, артрит ва иллати биноиву ношунавоӣ муроҷиат мекунанд.
